Jeremy Sherr en Zanzibar

Om negen uur heb ik afgesproken met Jeremy en Camilla voor de hoofdingang van het ziekenhuis. Voordat ze er waren ben ik snel even naar het research laboratorium gegaan en heb gevraagd of ik even mocht kijken met een paar artsen. Ik werd doorverwezen naar de directeur, met mijn blijde gezicht al handen schuddend
zeg ik dat ik uit Nederland kom en hier op de Pathologie in het KCMC werk. Er komen zo meteen twee artsen die mogelijk in de toekomst gebruik wil maken van het PCR apparaat, dat is natuurlijk niet zo, maar we wilden kijken wat ze nu allemaal aantonen met het apparaat. De directeur was ook enthousiast en liep naar iemand die op de administratie zat, die ik vorige week ontmoet heb. “Ha “ zegt hij tegen me. “Ja je hebt me enthousiast gemaakt vorige week”’ ik heb nu al mensen gevonden die voor betaling allerlei virussen, bacteriën enz. aangetoond wil hebben middels PCR. Misschien kun je een rondleiding geven, ik haal ze nu op. Het is onvoorstelbaar wat ze hier aan apparatuur hebben, wat bekostigt word door de regering. En het ziekenhuis krijgt geen cent. We kregen veel meer te zien dan nodig was, zelfs de reegenerator liet hij ons zien en de vrieskistenen. We zagen verschillende PCR apparaten. Een die Chlamydia en HPV kan aantonen, weer een andere AIDS en weer een ander TBC. Ook hadden ze een Elisa apparaat staan, zowel een nieuwe als een oude, waarop vroeger alleen DNA aangetoond kon worden en hier en in Nederland nog gebruik van gemaakt wordt. Telkens als we vroegen of alles niet op een PCR apparaat aangetoond kan worden werd twijfelachtig gereageerd. Zij doen het hier zo, dus is dit alleen maar mogelijk. Of weer een ander die zegt: “ik zit hier nog maar 2 jaar” en weet nog niet alles. Na drie kwartier stonden we weer buiten het gebouw en waren we nog geen stap verder, omdat Camilla een patiënt heeft , is ze naar huis gegaan en ik ben met Jeremy naar de microbiologie gegaan om eindelijk het antwoord te krijgen op onze vraag. Ik klopte aan bij de microbiologie en vroeg of we wat informatie kunnen krijgen over het PCR apparaat. Ze deden alleen maar AIDS bepalingen. Kunnen jullie er dan niet meer bepalingen op doen, nee ze doen alleen AIDS. Oh zijn ze hier gek of zo. Krijgen we dan geen antwoord op onze vraag. Natuurlijk kan er meer aangetoond worden alleen doen ze dat niet, omdat er voor elke infectie ziekte een nieuw enzym aangeschaft moet worden die het DNA splitst en dat is te duur. Ik weet zelf het antwoord wel, maar Jeremy moest het ook even horen. Daarna heb ik Jeremy de Pathologie laten zien en heb hem voorgesteld aan Siep. We hebben met z’n drieën nog even over een PCR apparaat gehad en mogelijk kan ik achter een tweede hands apparaat aangaan.
Yona ging coupes snijden voor Siep, omdat Lilian er vanwege privé omstandigheden niet was en kon ik weer niet kijken hoe Yona de immuno-histochemie doet. Omdat ik toch niets te doen had, liep ik met Siep en Haule mee naar de verpleeg afdeling waar Siep een punctie moest afnemen bij een oudere man die aan een zuurstoffles zat. Hij had een tumor aan de rechter long top en daaruit moest gepuncteerd worden. Ik wilde een foto maken, maar ik kon het niet over mijn hart verkrijgen, wat……… ik kon er zelfs niet naar kijken. Met een dienblad waar alles opstond; wat nodig was voor het maken van een punctie en het afgenomen materiaal, liep Haule voorop en gingen we weer naar de afdeling. Tijdens de koffie riep ik iedereen erbij, maar Haule die het telkens zo druk heeft kwam maar niet. Ik roep door de gang “HAULE KOFFIE”, zo iedereen Haule benaderd, lachend komt hij aangelopen en gaat bij ons zitten. Ik zeg nog 4 dagen hier op de pathologie en dan gaan we weer weg. We zullen jullie wel missen. Dat was wederzijds, ze hebben het erg gezellig gevonden, of we nog een keer terug kwamen. Daar konden we natuurlijk geen antwoord op geven. Wel hebben we gezegd dat we zeker een keer terug komen, maar dan niet langer dan veertien dagen. Maar als er weer voor langere tijd een Patholoog komt, waar al spraken van is, dan komen we natuurlijk niet. Maar ook daar werd op gereageerd, “ ze hebben hier wel met drie pathologen gewerkt”, dus dat is geen probleem iedereen lachte nog wat en we gingen vervolgens weer allemaal aan het werk.
Terwijl Siep aan het uitsnijden was, kwamen er een paar Nederlandse meisjes langs, Blijkbaar is Pilli, van de kanker registratie, bij een van de meisjes in Nederland geweest en liep naar mij toe om met hen kennis te maken. Een van de meisjes, wat ik interessant vond, studeert Antropologie en als afstudeer opdracht heeft ze drie maanden religies en geneeswijzen bestudeert. Ze heeft tachtig interviews afgenomen, waaronder natuurlijk van de masai, die overal met potjes kruiden staan om te verkopen. Ik heb haar natuurlijk gevraagd of ik een exemplaar van deze afstudeer opdracht mocht hebben. Alles is zo toevallig, waarom loop ik nu net tegen die meisjes op, van dit verhaal had ik nl. al eens iets gehoord. Zo van: “daar zou je eens mee kennis moeten maken”, maar we weten niet waar ze zitten en hoe ze heten.

Om nog een en ander te regelen voor vertrek naar Zanzibar liepen we door Moshi en zegt iemand tegen me: “oh wat een prachtige broek heb jij”, Ik heel trots: “ ja een Afrikaanse stof op z’n Nederlands”. Ze pakt me enthousiast bij de hand en zegt: “Beatris”, ik zeg: “nee”, de Beatris? Heb jij …….nee hé? Ja toch wel, ik heb die broek gemaakt. Nou wat is het toch mooi dat ik je dan uiteindelijk ontmoet. Ze zag dat ik stof in de hand had, wat wil je daarmee doen? Als het kan nog een broek van laten maken. Voor vier euro gaat ze een broek voor me maken, samen met haar moeder die Boetiek uniek runt. Dus toch, werkt ze toch bij deze boetiek.

Met een paar vrouwen heb ik afgesproken om naar de wateringhal te gaan. Maar omdat Siep dan weer een avond alleen is ben ik toch maar thuis gebleven en hebben we bij kaarslicht de koffer voor morgen ingepakt.

Ik hoop dat Robert Kamati ons op pikt vanochtend, zullen we hem alvast bellen? Nee joh het is nog maar 7 uur zegt Siep, oké we wachten nog een half uur. Jazeker hij wist het en had er al op gerekend, vanaf zes uur ’s ochtends staat hij al in de startblokken. Hij komt ons zo halen. Eerder als afgesproken stond hij voor de compound en reed ons naar precision air in Moshi. We zaten met zeven man in een klein busje, hij had toch wel bijna een uur werk om ons bij het vliegveld af te zetten. Wat heb ik weer gelachen bij de douane; alles moest natuurlijk weer gecontroleerd worden. Ik legde dat wat van ijzer was in een bak en Siep deed precies hetzelfde, maar het alarm ging af, oh ja mijn riem zei Siep en deed z’n riem af en pats daar lag zijn tasje op de grond. Hij was even vergeten dat hij dat nieuw had. Hij boog zich voorover om het tasje te pakken, viel al het kleingeld op de grond, ondertussen vroegen ze how many computer’s do you have? Siep raapte snel alles op en kwam overeind, hij had natuurlijk niet verstaan wat ze zeiden, maar ik had al geantwoord. Siep keek dus wat vreemd om hem heen, maar er was niets meer aan de hand. Siep: “heb ik wat gemist?” Kevin herkent dit wel denk ik en dan zeggen we vaak: “de zwaartekracht is weer erg sterk vandaag”. We zaten in een schitterend mooi klein vliegtuigje en voor we het door hadden zweefden we al boven de wolken. Opeens zagen we de Indische oceaan onder ons, we zijn er dus al bijna. De taxi die bij het hotel hoort stond al op ons te wachten, we zagen onderweg hetzelfde wat we ook in Moshi aantroffen. Het ene kraampje na het andere waar je van alles kan kopen. Heel veel mensen die er rondlopen, alleen heb je hier op Zanzibar voornamelijk moslims; 80% van de bevolking . Het is een prachtig hotel en de ontvangst was weer heel hartelijk het uitzicht van onze kamer is over de Indische oceaan. Helaas was het zwembad in reparatie, maar we konden bij de buren wel zwemmen, wat drie minuten lopen is.
Eerst gingen we alles verkennen door het hele terrein over te gaan en door aan iedereen van alles te vragen. We zitten hier dus niet opgesloten in een stukje paradijs op het eiland Zanzibar, maar kunnen per taxi overal naar toe gaan; Stonetown, spicetown, prisoneiland en een citytrip, van alles is mogelijk. De eerste dag hebben we bij de buren gezwommen, in de Indische oceaan gelopen en tot zon ’s ondergang op het strand gezeten.

Spicetown duurde drie en een half uur en was erg interessant. Met een taxi reden we er naar toe en een gids aldaar liet ons van allerlei kruiden zien, ruiken en proeven. Het viel ons behoorlijk tegen wat we er van wisten, vooral het vertalen naar het Engels maakte het een graadje moeilijker. We begonnen met een breadtree een soort en met van aardappelboom. Arabische koffie plant; in tegen stelling tot de robusta koffieplant, groeit deze hoog in een boom en schijnt de lekkerste koffie te zijn van heel Tanzania. Red banana,…, starfruit, citrusvrucht, noodmuskaat, deugnieten; een paar Tanzaniaanse kinderen die we daar tegen kwamen en zo ook de huizen waar ze in wonen; een houtenskelet gevuld met het rode leem wat je hier overal ziet, mimosa; kruidje roer me niet die ze gebruiken om dieven buiten te houden want het blad krimpt ineen als je er langs loopt. Koriander, redlipsticktree; nooit geweten dat, dat bestond, bovendien is het ook nog moeilijk van de huid af te krijgen. Grapefruit; groter dan die we gewend zijn, papaya; vanuit de jonge vrucht kun je sap halen en als je dat op een splinter smeert, dan gaat deze splinter er vanzelf uit. Gember, zwarte peper, vanille; het is een dure plant, omdat vanuit een struik een bloem per keer geoogst kan worden. Aloë vera; overal goed voor, maar wat ik nog niet wist, het stopt de borstvoeding. Omdat deze plant erg bitter is komt het ook in de borstvoeding en dat lusten de baby’s niet. Rijst, lychee vruchten, jodiumplant; in de stam maak je een snee en de jodium stroomt eruit. Ook het blad bevat jodium, maar is minder sterk. Kaneelboom; daarvan gebruik je de bast door telkens een reepje er van af tesnijden en als het in de zon droogt, dan krult het om zo wij het kennen. De bast groeit gewoon weer aan. Ananas, curcuma longa, lemontree; waar citrusvruchten aan groeien, lemongrass; citronella, bij ons, waarmee je muskieten verdrijft. Het wordt ook gebruikt om er thee van te zetten. Hotpeper, henna; voor tatoeages en de wortel word gebruikt om een abortus op te wekken, vooral hier veelal gebruikt, als een moslimse vrouw zwanger wordt dan is het een taboe voor de familie met alle gevolgen van dien. Maar het is erg giftig waardoor een zwangerschap überhaupt niet meer mogelijk is. Kruidnagel; De kruidnagel is door een sultan van Oman in Tanzania geïntroduceerd vanuit Indonesië. Het is niet toegestaan om daar een handel in te bedrijven, omdat het een product is van de regering alhier. Doe je dat toch dan staat daar een zware straf op. Het is alleen voor eigen gebruik toegestaan. Val je uit een kruidnagelboom dan zorgt de regering de rest van je leven voor je. (Zie de foto’s )We kregen een lunch aangeboden waar de kruiden in verwerkt waren en daarna werden weer opgehaald door een taxi die ons weer naar het hotel bracht.